Interview met plastisch chirurg Oliver Zöphel
Plastische chirurgie en de spoedeisende hulp
Plastisch chirurg dr. Oliver Zöphel legt uit dat esthetische chirurgie maar een onderdeel uitmaakt van het hele vak, wat in de populaire media veelal ten onrechte wordt gekoppeld aan een elitaire en verwende doelgroep. In zijn ogen staan beide toepassingen totaal los van elkaar. ‘In de reconstructieve chirurgie overweegt het functionele aspect. In de esthetische chirurgie moet vooral de vorm hersteld worden, zonder de functie te schaden.’ Oliver Zöphel legt uit dat plastische chirurgie, zoals andere specialismen, een altijd beschikbare optie is waar de dienstdoende traumatoloog tijdens een SEH-dienst een beroep op kan doen. Het is de traumatoloog die bij iedere binnengekomen ernstig verwonde patiënt de eerste triage doet en op basis daarvan eventueel een plastisch chirurg inschakelt.
Meerwaarde
In de praktijk kan het betekenen dat de traumachirurg de behandeling van de patiënt helemaal overdraagt aan de plastische chirurg, bijvoorbeeld in het geval een ernstige gelaatsverwonding na een hondenbeet of bij een zwaar bedrijfsongeval, waarbij sprake is van een ernstig ‘gecrushte’ hand. Zo zijn er talloze voorbeelden, waarbij plastische chirurgie het begin vormt van de best mogelijke genezing. De plastisch chirurgen beschikken over zeer specifieke kennis en (micro)-chirurgische technieken. ‘Als de traumatoloog vaststelt dat onze inzet nodig is, dan komen wij direct. Dat kan er soms zelfs toe leiden dat zowel de traumachirurg als de plastische chirurg samen aan een patiënt werken. Dat kan een ernstige verwonding aan het onderbeen zijn, waarbij grote delen van het bot vrij liggen. Dit bot kan dan niet meer bedekt worden met eigen weefsel van het onderbeen, omdat de huid zo zwaar gekneusd is dat deze niet meer geschikt is voor de bedekking’.
Oliver Zöphel vertelt dat het oproepen van een plastisch chirurg steeds opnieuw een weloverwogen keuze is bij de triage. ‘Wanneer het gaat om het topje van het eindkootje van de linkerpink van een rechtshandige bouwvakker, dan is het niet verstandig om daar 4 tot 5 uur intensieve chirurgie op toe te passen. Het wordt een heel ander verhaal wanneer het gaat om een geamputeerde wijsvinger. In zo’n geval moet er direct geopereerd worden. In beide situaties komen wij graag om de patiënt zo goed mogelijk te behandelen.’
Multidisciplinaire behandeling
Oliver Zöphel maakt deel uit van een vakgroep van plastisch chirurgen. Zelf houdt hij zijn spreekuren in Enschede/Oldenzaal. Om nog eens te onderstrepen dat plastische chirurgie altijd beschikbaar moet zijn bij spoedeisende eerste hulp, vertelt Oliver Zöphel dat er intensief wordt samengewerkt met de plastisch chirurgen vanuit Almelo. In het verlengde van de eerste hulp is plastische chirurgie als hersteltechniek een essentiële behandelmethode. Oliver Zöphel schetst het voorbeeld van een zwaar handtrauma, bijvoorbeeld waarbij pezen, bot of gewrichten bloot liggen. ‘Voor de bedekking van de bloot liggende functionele structuren beschikken wij over technieken, waarbij elders op het lichaam geteelde kleine bloedvaatjes, huid- en onderhuidsweefsel naar de wonden worden verplaatst en zo met vitaal weefsel bedekt worden. Bij het aanbrengen van bloedvaatjes en zenuwen wordt gewerkt met een microscoop.’
Er zijn gevallen waarbij het totale proces van herhaalde chirurgie en tussentijdse herstel- en therapieperiodes meer dan een jaar kan duren. Bij dat soort processen is altijd sprake van een multidisciplinaire zorgaanpak met ergo- en fysiotherapie en revalidatiezorg. Ook doorligpatiënten of vrouwen met borstamputaties vinden veel baat bij deze vorm van chirurgie, evenals patiënten met tumoren aan huid en weke delen. Jonge kinderen met een diversiteit aan misvormingen, al dan niet aangeboren, bepalen voor een groot deel de agenda op het spreekuur. ‘Plastische chirurgie komt als behandelmethode in beeld bij een heel breed spectrum van de zorg en voor alle denkbare groepen patiënten van heel jong tot oud’, stelt Oliver Zöphel vast.
Fijnzinnig en creatief
‘Wij zijn misschien wel de techneuten onder de specialisten. Ons vak is breed en heeft raakvlakken met andere specialismen. Dat moet je goed organiseren. Het gaat er om samen te werken en elkaar te ondersteunen. Vooral de benaderingswijze en de operatietechnieken voegen net dat beetje extra toe aan de kwaliteit van de zorg en uiteindelijk het beoogde resultaat. Al tijdens de opleiding krijgen plastisch chirurgen deze bagage mee. Misschien zijn we wel fijnzinniger en creatiever in het bedenken van oplossingen’, vindt Oliver Zöphel. De samenwerking met andere disciplines en met name de traumatologen is goed. ‘Wij stellen ons toegankelijk op, zodat iedereen gebruik kan maken van onze deskundigheid. Wij worden regelmatig ingeschakeld bij complexe gevallen, waarbij behandelmethoden niet effectief zijn gebleken. Vanuit een andere invalshoek kunnen wij dan mogelijk een alternatief aanbieden.’
Overdracht van kennis en kunde
Aanvullend op al deze werkzaamheden is Oliver Zöphel binnen de vakgroep ook de onderwijscoördinator voor assistenten en co-assistenten, die belangstelling hebben voor plastische chirurgie. In samenwerking met collega’s besteedt hij veel tijd aan deskundigheidsbevordering en praktisch onderzoek. Tal van publicaties en presentaties staan mede op zijn naam. Wat opvalt bij deze publicaties is, dat veel technieken en methoden direct bijdragen aan betere zorg in de eerste lijn en herstelchirurgie in het vervolgtraject.
