Huidkanker ontstaat wanneer gewone huidcellen ontaarden in kwaadaardige cellen die ongeremd kunnen delen. Huidkanker komt zeer veel voor. Sterker nog: van alle soorten kanker die voorkomen staat het basaalcelcarcinoom van de huid in Nederland veruit op de eerste plaats. Voor Nederlandse dermatologen is de diagnose basaalcelcarcinoom dan ook een van de meest gestelde diagnosen tijdens het spreekuur en voor de plastisch chirurg de meest geopereerde kwaadaardige huidtumor

Welke soorten huidkanker zijn er ?

Er zijn verschillende soorten huidkanker. Sommige soorten zijn heel zeldzaam, zoals bijvoorbeeld vormen van huidkanker die uitgaan van witte bloedcellen in de huid (huidlymfomen) of die uitgaan van bindweefselcellen (bv. sarcomen).

Een 3-tal soorten huidkanker komt veel voor en zullen daarom op aparte pagina’s worden besproken. Deze soorten zijn:

• basaalcelcarcinoom (ook wel: basocellulair carcinoom, basalioom)
• plaveiselcelcarcinoom
• melanoom

Preventie van huidkanker

Bij de bovengenoemde 3 soorten huidkanker speelt het ultraviolet in zonlicht in de meeste gevallen een belangrijke rol. Bescherming tegen excessieve blootstelling aan de zon is daarom van belang. Recent Nederlands onderzoek heeft aangetoond dat ook roken een rol kan spelen bij het ontstaan van sommige soorten huidkanker. Aangezien huidkanker een zeer ‘zichtbare’ vorm van kanker is, is het vaak mogelijk om de ziekte vroeg te onderkennen en onschadelijk te maken. Het is van belang dat elke plek op de huid die groeit of verandert van uiterlijk door een arts wordt beoordeeld. Bij ernstige vormen van huidkanker, zoals het melanoom, kan vroege herkenning en behandeling levensreddend zijn!

Wat is de behandeling?

Er zijn verschillende behandelmogelijkheden. De keuze voor de behandelvorm is afhankelijk van het type basaalcelcarcinoom, de grootte ervan alsmede de locatie op het lichaam. Het is in het bestek van deze folder niet mogelijk de exacte indicaties voor de boven genoemde en andere technieken te noemen, doch uw dermatoloog of plastisch chirurg kan u uitleggen waarom hij of zij in uw geval een bepaalde methode adviseert.

Leidraad hierbij zijn twee uitgangspunten:

1. de tumor dient in z’n geheel (radicaal) te worden verwijderd en
2. het mooiste cosmetische eindresultaat zal worden nagestreefd.

Chirurgie

Dit is de ‚gouden standaard‘ behandeling. De voordelen van chirurgie zijn:

• de verwijderde tumor kan worden onderzocht door de patholoog, zodat bekend is of de tumor geheel verwijderd is.
• De genezing van het litteken is doorgaans snel
• Het is een relatief weinig belastende behandeling.

Nadelen

• Grote tumoren vereisen soms grote en ingewikkelde operaties.

Welke vormen van chirurgie zijn er ?

In de meeste gevallen zal een huidtumor onder plaatselijke verdoving chirurgisch worden verwijderd (excisie), waarbij rekening wordt gehouden met het beste cosmetische resultaat. Als het niet mogelijk is de wondranden direct te sluiten, zal gebruik worden gemaakt van een plastiek: een techniek waarbij huid van elders wordt verschoven om de wond toch mooi te kunnen sluiten.

Ovaalvormige excisie:

De huidtumor wordt verwijderd onder lokale verdoving. Om de huid na het verwijdere van de tumor weer goed te kunnen sluiten wordt de tumor met een ovaalvormig stukje huid verwijderd. Er wordt altijd enkele millimeters marge genomen om er zeker van te zijn dat de tumor geheel verwijderd wordt. De randen van de operatiewond worden vervolgens naar elkaar toe gebracht en gehecht.

Transposities:

Wanneer een ovaalvormige excisie niet mogelijk is (bijvoorbeeld omdat er te weinig ‘ruimte’ of ‘rek’ in de huid is om de wondranden naar elkaar toe te brengen) kan soms een huidtranspositie uitkomst brengen. Hierbij wordt het defect in de huid (waar de tumor gezeten heeft) gesloten door van nabij gelegen huid een stukje in het defect te schuiven of te draaien. Er zijn vele soorten transposities mogelijk, afhankelijk van de plaats en grootte van de tumor.

Transplantaties:

Bij sommige zeer grote huidtumoren is het niet meer mogelijk de huid op een normale manier te sluiten en volgt er een huidtransplantatie. Voor transplantaties in het gezicht wordt als ‘donorhuid’ vaak de huid achter het oor gebruikt, omdat deze qua structuur nog het meest op dat van de gezichtshuid lijkt.

Andere technieken die af en toe gebruikt worden zijn:

• cryochirurgie, waarbij het weefsel van de tumor gecontroleerd bevroren wordt met vloeibare stikstof, waarna de wond vanzelf geneest
• radiotherapie (bestraling)
• een celdodende zalf (fluorouracil)
• curettage en coagulatie waarbij het weefsel wordt afgeschraapt met en scherp instrument (curettage) en vervolgens weggebrand, gevolgd door afschrapen van het verkoolde weefsel.

Wat houdt de chirurgische behandeling in?

Nadat u plaats heeft genomen op de behandeltafel, wordt het te behandelen gebied schoongemaakt met een desinfecterend middel. Dan volgt er een plaatselijke verdoving door middel van een injectie. Het inspuiten van de vloeistof voelt wat branderig aan. Na de verdoving voelt u geen pijn meer, wel voelt u dat de plastisch chirurg bezig is. Het te opereren gebied wordt afgedekt met een steriele doek die u niet aan mag raken. Als u in het gezicht bent geopereerd worden de hechtingen na een week soms 10 dagen verwijderd. Elders op het lichaam worden de hechtingen na twee weken verwijderd. U krijgt daarvoor een afspraak op de poli plastische chirurgie, maar het is ook mogelijk het bij uw huisarts te laten doen. De hierboven beschreven behandelingen nemen ongeveer tien tot twintig, bij wat grotere ingrepen soms 50 minuten in beslag.

Wat zijn de resultaten van de chirurgische behandeling?

Vaak is de afwijking in één behandeling verwijderd. Soms komt het voor dat er meer dan één behandeling nodig is, of dat de afwijkingen in meerdere sessies moet worden uitgevoerd. De behandeling gaat bijna altijd gepaard met littekenvorming, bij de ene persoon wordt de litteken mooier dan bij de andere. Dit heeft vooral te maken met uw huidtype.

Wat zijn de bijwerkingen of nadelen van deze behandeling?

Bij eventuele napijn mag u een pijnstiller nemen (bij voorkeur Paracetamol), echter geen aspirine in verband met de kans op nabloedingen. Een mogelijke complicatie is een bloeduitstorting, vooral bij een ingreep in het gezicht, waarbij ook meestal een zwelling optreedt. Een andere complicatie is een infectie, die zich uit door pijn, zwelling, roodheid en pus uit de wond.

Welke voorzorgsmaatregelen moet u nemen?

Als u bloedverdunnende middelen gebruikt zoals Sintromitis, Acenocoumarol, Ascal, Aspirine of Carbasalaatcalcium dient u dit vooraf aan de arts te melden, zelfs bij voorkeur bij het maken van de afspraak. Sommige patiënten hebben bij operaties antibiotica nodig i.v.m. een bepaalde hartafwijking. Als u een hartafwijking heeft dient u dit aan de arts te melden voordat de afspraak voor behandeling is gemaakt. Geef aan of u een allergie heeft,(jodium, rode pleister e.d.)!

Wanneer dient u uw arts te waarschuwen?

Neem bij problemen ( zoals een nabloeding, hevige pijn, infectie) contact op met uw ziekenhuis.

Wat te doen als de tumor terug komt (recidief tumor)?

Ook bij een recidief, dit wil zeggen dat de tumor op dezelfde plaats terug komt, is de behandeling bij voorkeur chirurgisch.

Wat kunt u zelf nog doen?

Uiteraard is het van belang overmatige zonblootstelling voortaan te vermijden. Het is van belang om te zorgen dat kinderen niet verbranden in de zon. De Nederlandse Kanker bestrijding/Koningin Wilhelmina Fonds heeft hieromtrent goede voorlichtingsfolders, die gratis kunnen worden aangevraagd via telefoon 0800-0226622. Kort samengevat zijn hier 3 richtlijnen om ervoor te zorgen dat u niet te veel in de zon komt.

• Blijf tussen elf en drie uur in de schaduw
• Draag een pet of hoed in de zon
• Gebruik een antizonnebrandcrème met beschermingsfactor boven de 10 op huiddelen die niet worden bedekt door kleding. Vergeet vooral niet op en om neus en oren te smeren.

Voor alle duidelijkheid: Antizonnebrandmiddelen dienen om de huid te beschermen en dus niet, zoals zeer vaak wordt gedacht, om de tijd dat men in de zon kan blijven te verlengen en zeker niet om mooier bruin te worden.